Έρευνα: Πως λειτουργούν τα όνειρα τελικά;
Περιεχόμενα
Για χιλιετίες, τα όνειρα έχουν γοητεύσει την ανθρωπότητα, προσφέροντας ένα μυστήριο που οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν.
Ο Antonio Zadra, ερευνητής ύπνου και ονείρων στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, δήλωσε πρόσφατα: «Τι παράξενη και θαυμαστή εμπειρία να εισερχόμαστε σε αυτούς τους εικονικούς κόσμους, όπου συναντάμε ανθρώπους, αλληλεπιδρούμε μαζί τους και βιώνουμε έντονα συναισθήματα».
Η επιστημονική έρευνα των ονείρων
Η μελέτη των ονείρων ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν οι επιστήμονες άρχισαν να εξερευνούν τη νευρολογική τους βάση. Το 1893, η ψυχολόγος Mary Calkins διεξήγαγε μία από τις πρώτες ποσοτικές έρευνες για τα όνειρα, διαπιστώνοντας ότι συνδέονται με την καθημερινή ζωή και το πρόσφατο παρελθόν των ανθρώπων.
Με την έλευση της ψυχανάλυσης στις αρχές του 20ού αιώνα, το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε από τη νευρολογία στη σημασία των ονείρων. Ο Sigmund Freud υποστήριξε ότι τα όνειρα αντανακλούν καταπιεσμένες επιθυμίες, ιδιαίτερα ψυχοσεξουαλικές, και ότι αποκαλύπτουν ασυνείδητες σκέψεις.
Η επιστημονική προσέγγιση στα όνειρα ανανεώθηκε το 1953, όταν ανακαλύφθηκε ο ύπνος ταχείας κίνησης των ματιών (REM). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ξυπνούν από τον REM ύπνο αναφέρουν συχνότερα ζωντανές αναμνήσεις ονείρων. Ωστόσο, σήμερα γνωρίζουμε ότι τα όνειρα μπορούν να συμβούν και σε άλλα στάδια του ύπνου.
Ο ρόλος των ονείρων στη συναισθηματική επεξεργασία
Αν και δεν υπάρχει ακόμη σαφής βιοδείκτης που να δείχνει πότε κάποιος ονειρεύεται, η έρευνα έχει επικεντρωθεί στο “δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας” του εγκεφάλου, το οποίο ενεργοποιείται όταν το μυαλό περιπλανιέται. Σύμφωνα με τον Zadra, τα όνειρα μπορεί να είναι μια ενισχυμένη μορφή αυτής της διαδικασίας, βοηθώντας μας να ερμηνεύσουμε τις εμπειρίες μας και να προσαρμοστούμε στο μέλλον.
Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι τα όνειρα προσομοιώνουν απειλητικά σενάρια, προετοιμάζοντάς μας για πιθανούς κινδύνους. Ωστόσο, η πλειοψηφία των ονείρων δεν περιλαμβάνει άμεσες απειλές, κάτι που δείχνει ότι εξυπηρετούν και άλλους σκοπούς.
Η Sara Mednick, γνωστική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, προτείνει ότι τα όνειρα αποτελούν έναν “ασφαλή χώρο” για την επεξεργασία συναισθημάτων. Έρευνές της έδειξαν ότι τα άτομα που ονειρεύονται αρνητικά γεγονότα διατηρούν μια λεπτομερή μνήμη αυτών, αλλά με λιγότερη συναισθηματική ένταση.
Επιπλέον, μια μελέτη για τα διαζύγια διαπίστωσε ότι όσοι ονειρεύονταν τους πρώην συζύγους τους είχαν λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης έναν χρόνο αργότερα. Αυτό δείχνει ότι τα όνειρα μπορεί να λειτουργούν ως “ολονύκτια θεραπεία”, βοηθώντας μας να επεξεργαστούμε τις συναισθηματικές μας εμπειρίες.
Η ανάκληση των ονείρων
Μερικοί άνθρωποι θυμούνται πολλά από τα όνειρά τους, ενώ άλλοι ελάχιστα ή καθόλου. Σε εργαστηριακές μελέτες όπου οι συμμετέχοντες ξυπνούν κάθε πέντε λεπτά, συχνά αναφέρουν δεκάδες όνειρα.
Το ενδιαφέρον κάποιου για τα όνειρα του μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά του να τα θυμάται. Ο Jing Zhang, γνωστικός επιστήμονας στο Χάρβαρντ, εξηγεί ότι το ξύπνημα φυσικά, χωρίς ξυπνητήρι, αυξάνει τις πιθανότητες να ανακληθεί ένα όνειρο. Για τη βελτίωση της μνήμης των ονείρων, οι ειδικοί προτείνουν την άμεση καταγραφή τους μετά το ξύπνημα.
Συμπέρασμα
Τα όνειρα παραμένουν ένα μυστήριο, αλλά η σύγχρονη έρευνα δείχνει ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση των εμπειριών μας, τη συναισθηματική επεξεργασία και την προσαρμογή μας στο μέλλον. Ενώ οι θεωρίες για τη λειτουργία τους διαφέρουν, φαίνεται πως τα όνειρα συμβάλλουν στην πνευματική και συναισθηματική μας ευεξία, προσφέροντας μια γέφυρα μεταξύ του υποσυνείδητου και της καθημερινής ζωής μας.
