Μία ταινία για κάθε επεισόδιο από τις “Οικογενειακές Ιστορίες”
Δεν ξέρω για εσάς, εγώ πάντως (έχω καταλήξει να) απολαμβάνω ένα καλό επεισόδιο από τις “Οικογενειακές Ιστορίες”. Στις πρώτες θεάσεις επεισοδίων μου δημιουργήθηκε ένα αίσθημα αμφιθυμίας: η κοινοτοπία στην πλοκή, οι ήρωες-στερεότυπα, η αμφιβόλου ποιότητας υποκριτική, το αφηγηματικό voiceover που μας πετάει έξω από την ιστορία, οι τρύπες στο σενάριο και η αμήχανη σκηνοθεσία δημιουργούν ένα τελικό προϊόν που δε μοιάζει ούτε με reality αλλά ούτε και με τηλεοπτική σειρά.
Στο Greek Movies, οι Οικογενειακές Ιστορίες περιγράφονται ειδολογικά ως “reality, drama, biography“. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι τελικά τίποτε από τα τρία: αν είναι reality, που είναι οι παίκτες; Αν είναι δράμα, γιατί οι ηθοποιοί στρέφονται διαρκώς προς το κοινό για μετα-σχολιασμό; Αν είναι βιογραφία, ποιος βιογραφείται; Τελικά, μοιάζουν με μια τηλεοπτική καντιανή αόριστη κρίση, στην αδυναμία τους να ενταχθούν σε οποιοδήποτε κινηματογραφικό οικοσύστημα.
Μετά τις θεάσεις πολλών επεισοδίων, όλα αυτά που στην αρχή μου φαίνονταν αντιαισθητικά, αρχικά ξεκίνησαν να μου φαίνονται αστεία και, τελικά, ενδιαφέροντα. Πρώτα-πρώτα, οι Οικογενειακές Ιστορίες είναι έστω μία καθ’υπερβολήν καταγραφή της ελληνικής μικροαστικής οικογένειας, των αξιών της και των προβλημάτων της. Σε δεύτερο επίπεδο, είναι μυθοπλασία και, όσο κακά εκτελεσμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να ξεφύγει από τους παραδοσιακούς όρους της μυθοπλασίας: τα δυναμικά δίπολα, το ταξίδι του (Έλληνα μικροαστού) ήρωα, την εσωτερική και εξωτερική σύγκρουση.
Γι’αυτό, σε ένα πλαίσιο μεταξύ αστείου και σοβαρού, είπα να βρω εκείνες τις παράλληλες γραμμές μεταξύ ορισμένων επεισοδίων από τις Οικογενειακές Ιστορίες και μνημειωδών ταινιών του σινεμά, με κοινό θεματολογικό ορίζοντα.
“Αυτοβελτίωση” και “I heart Huckabees” (2004)
Σε αυτό το επεισόδιο, μια νεαρή εργαζόμενη που αδυνατεί να διεκδικήσει οτιδήποτε στην εργασία ή την προσωπική της ζωή, γνωρίζει μία life coach και, ξαφνικά, ξεκινά το, ομολογουμένως κωμικό, ταξίδι της στον κόσμο της αυτοβελτίωσης, του διαλογισμού, των εμπόρων ψυχικής υγείας και της τελικής κοινωνικής απομόνωσης. Όπως το I heart Huckabees, η υπαρξιακή μαύρη κωμωδία του David O. Russell, το επεισόδιο αυτό είναι μια σατιρική οπτική πάνω στην εμμονή της ψυχικής επιμέλειας και των κλισέ της αυτοβελτίωσης.
“Γύρισμα της Τύχης” και Great Gatsby (2013)
Στο “Γύρισμα της Τύχης”, ένας άφραγκος επιχειρηματίας που αναγκάζεται να κλείσει την επιχείρησή του εγκαταλείπεται σε αυτή τη δύσκολη στιγμή από τη γυναίκα, τους φίλους και τους συνεργάτες του. Βρίσκει ένα δελτίο λόττο στο δρόμο- και κερδίζει. Δύο χρόνια μετά και αφού έχει βρει νέα σύντροφο, καλεί για ένα τριήμερο στην έπαυλή του όλα τα άλλοτε αγαπημένα του πρόσωπα. Παρόλο που ο ήρωας εδώ δεν έχει τη μοίρα ενός Gatsby, η πολυτελής φιλοξενία, οι σχέσεις συμφέροντος και ο αφελής ρομαντισμός του ήρωα συνδέουν αυτό το επεισόδιο με το έπος του Fitzgerald και την αντίστοιχη ταινία.
“Ανδρική Φιλία” και Challengers (2024)
Στην “Ανδρική Φιλία” δύο νεαροί άνδρες είναι φίλοι και συνεργάτες, συμμετέχοντας σε αγώνες ταχύτητας, όπως στο το Challengers του Luca Guadagnino, οι δύο άνδρες είναι φίλοι και συναθλητές στο χώρο του επαγγελματικού τένις. Η συνύφανση της σχέσης μιας βαθειάς φιλίας χρόνων με τον αθλητικό ανταγωνισμό και τα πισώπλατα μαχαιρώματα, οι δυναμικές εξουσίας και τα ψευδεπίγραφα αισθήματα φτιάχνουν την ατμόσφαιρα αυτού του επεισοδίου.
“Λύση Ανάγκης” και Revolutionary Road (2008)
Η “Λύση Ανάγκης” στην οποία μάλιστα πρωταγωνιστεί ο θείος, δημοσιογράφος και δικηγόρος του YouTube, Jack Lope, αφορά τα προβλήματα ενός νέου ζευγαριού. Η γυναίκα έχει παραιτηθεί από τη δουλειά της λόγω εγκυμοσύνης και ο άνδρας, επαναπαύεται, επίσης άνεργος, στην οικονομική υποστήριξη των πεθερικών. Παρόλα αυτά, θα έκανε τα πάντα για λίγα χρήματα- ακόμα και να προδώσει τη σύντροφό του.
Το σενάριο της Λύσης Ανάγκης βέβαια δε μοιάζει με αυτό του Revolutionary Road, σε αυτό όμως στο οποίο συγκλίνουν είναι οι κοινοί νοηματικοί τόποι. Πέρα από την ανισότητα στην έμφυλη σχέση που είναι επίσης κεντρικό ζήτημα, το βασικό εδώ είναι το μυστήριο του γάμου: η αλλοτριωτική του επίδραση και η βαθμιαία αποξένωση δύο προσώπων που μοιράστηκαν τη ζωή τους και ένιωσαν κάπου σα να μη γνωρίστηκαν ποτέ.
“Για την Παρέα” και Lady Bird (2017)
Στο Για την Παρέα, όπως και στο Lady Bird, το βασικό αίσθημα των πρωταγωνιστριών είναι η αμηχανία. Και οι δύο, coming-of-age ιστορίες μιας υπό αναζήτηση γυναικείας ταυτότητας. Μέσα στη σύγχυση της εφηβικής ζωής, οι πρωταγωνίστριες ψάχνουν τι σημαίνει να είσαι κουλ- ποια είναι τα ενδυματολογικά σημαίνοντα του coolness, κοντά σε ποιες παρέες πρέπει να βρίσκεται και πώς να ενσαρκώνει καμία αυτή την ταυτότητα. Στο τέλος, η ενηλικίωση αλώνει το χώρο του coolness: ο πρότερος αμήχανος αλλά γνήσιος εαυτός, παίρνει τα ηνία.
