Ποια κάλαντα λέμε τα Χριστούγεννα και ποια την Πρωτοχρονιά;
Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι γεμάτες χαρά, οικογενειακές στιγμές και όμορφες παραδόσεις. Από τις πιο αγαπημένες, ειδικά για τα παιδιά, είναι τα κάλαντα, αυτά τα χαρμόσυνα τραγούδια που γεμίζουν τις γειτονιές με κέφι και εορταστική διάθεση. Ας δούμε, λοιπόν, ποια κάλαντα τραγουδάμε σε καθεμία από αυτές τις δύο μεγάλες γιορτές.
Τα Κάλαντα των Χριστουγέννων
Τα κάλαντα των Χριστουγέννων είναι για τη γέννηση του Χριστού και μεταφέρουν το χαρμόσυνο μήνυμα της Θείας Γέννησης.
«Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεία Γέννηση, να πω στ’ αρχοντικό σας
Χριστός γεννάται σήμερον,
εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών,
και ποιητής των όλων.
Σ’ αυτό το σπίτι που’ρθαμε,
πέτρα πέτρα να μην ραγίσει,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού,
χίλια χίλια χρόνια να ζήσει.»
Αυτό το τραγούδι μιλά για το χαρμόσυνο γεγονός της γέννησης του Χριστού στη Βηθλεέμ, περιγράφει τη φάτνη, τους μάγους με τα δώρα και τη λαμπρότητα της νύχτας. Είναι γεμάτο αισιοδοξία, ελπίδα και ευχές για ευημερία.
Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς, από την άλλη, είναι αφιερωμένα στον Άγιο Βασίλειο, του οποίου η μνήμη γιορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. Ξεκινούν με τους στίχους:
«Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά,
Ψηλή μου δεντρολιβανιά,
Κι αρχή καλός μας χρόνος,
Εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος
Αρχή που βγήκε ο Χριστός,
άγιος και πνευματικός,
στη γη να περπατήσει,
και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται,
και όλους μας καταδέχεται,
από την Καισαρεία,
σ’ εισ’ αρχόντισσα κυρία.
Βαστάει εικόνα και χαρτί,
ζαχαροκάντιο ζυμωτή,
χαρτί και καλαμάρι,
δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε,
τη μοίρα μου την έγραφε,
και το χαρτί ομίλει,
Άγιέ μου καλέ Βασίλη.».
Το τραγούδι αυτό δεν έχει μόνο θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά και συμβολικό, καθώς καλωσορίζει τη νέα χρονιά με ευχές για υγεία, χαρά και καλοτυχία. Ο Άγιος Βασίλειος αναφέρεται ως η κεντρική φιγούρα, και η έμφαση δίνεται στην αγάπη και τη γενναιοδωρία.
Πότε τα Λέμε;
- Τα κάλαντα των Χριστουγέννων τραγουδιούνται παραδοσιακά το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου).
- Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς τραγουδιούνται το πρωί της παραμονής της Πρωτοχρονιάς (31 Δεκεμβρίου).
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, τα παιδιά κρατούν τρίγωνα, ενώ σε άλλα μέρη, συνοδεύουν τα κάλαντα με μουσικά όργανα, όπως τύμπανα ή λύρες.
