Σάββατο 7 Ιουνίου 2025

Καρκίνος σε νεαρές ηλικίες: Ο ρόλος της διατροφής

 Καρκίνος σε νεαρές ηλικίες: Ο ρόλος της διατροφής

Η απότομη αύξηση των περιστατικών καρκίνου σε ηλικίες κάτω των 50 ετών είναι ένα σοβαρό φαινόμενο που δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο σε γενετικούς παράγοντες. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η διατροφή, η έκθεση σε χημικές ουσίες και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Ο καρκίνος θεωρούνταν για χρόνια μια ασθένεια που εμφανίζεται κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ανησυχητική αύξηση στα περιστατικά καρκίνου σε άτομα κάτω των 50 ετών.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2023 στο British Medical Journal, τα περιστατικά καρκίνου σε άτομα κάτω των 50 αυξήθηκαν κατά 79% από το 1990 έως το 2019. Το 2022, περίπου 16% των 20 εκατομμυρίων ανθρώπων με καρκίνο παγκοσμίως ήταν κάτω των 50.

Το γεγονός ότι η αύξηση αυτή συνέβη σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα δεν μπορεί να εξηγηθεί αποκλειστικά από γενετικούς παράγοντες. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η διατροφή και η έκθεση σε χημικές ουσίες παίζουν κρίσιμο ρόλο.

Ο ρόλος της διατροφής και των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων

Ένας από τους πιο ανησυχητικούς παράγοντες είναι η διατροφή και ιδιαίτερα η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών.

Τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως τα αλλαντικά, περιέχουν νιτρικά και νιτρώδη άλατα, τα οποία έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Επιπλέον, τρόφιμα που ψήνονται σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως το κρέας στη σχάρα, μπορεί να παράγουν καρκινογόνες ουσίες.

Οι υπερεπεξεργασμένες τροφές, όπως αναψυκτικά, γλυκά, έτοιμα γεύματα και fast food, αντιπροσωπεύουν πλέον το 50-60% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης σε πολλές χώρες. Η συστηματική κατανάλωσή τους έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, καθώς περιέχουν χημικές ουσίες, συντηρητικά και βλαβερά πρόσθετα που μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία των κυττάρων.

Η σύνδεση του καρκίνου του παχέος εντέρου με τον σύγχρονο τρόπο ζωής

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους τύπους καρκίνου που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση στις ηλικίες κάτω των 50 ετών.

Έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, η έλλειψη φυτικών ινών και η καθιστική ζωή συμβάλλουν στην ανάπτυξη αυτής της μορφής καρκίνου. Επιπλέον, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου, διαταράσσοντας την ισορροπία των ωφέλιμων βακτηρίων και αυξάνοντας τη φλεγμονή, η οποία έχει συνδεθεί με καρκινογένεση.

Το 2024, ο οργανισμός Cancer Research UK ξεκίνησε ένα παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα που ονομάζεται Prospect, το οποίο εξετάζει την αύξηση των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρές ηλικίες.

Ο καρκίνος του μαστού και οι σύγχρονες συνήθειες

Ο καρκίνος του μαστού είναι ένας ακόμα τύπος καρκίνου που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά σε νεαρές γυναίκες.

Μια πιθανή εξήγηση είναι η καθυστέρηση της τεκνοποίησης. Η επιστημονική κοινότητα έχει διαπιστώσει ότι οι γυναίκες που γεννούν σε νεαρή ηλικία και θηλάζουν έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Σύμφωνα με τη Hannah Moody, διευθύντρια έρευνας στο Breast Cancer UK, η πρώτη ολοκληρωμένη εγκυμοσύνη αλλάζει μόνιμα τον ιστό του μαστού, μειώνοντας την πιθανότητα καρκινικών μεταλλάξεων. Ο θηλασμός μειώνει τον κίνδυνο κατά 4% για κάθε 12 μήνες που μια γυναίκα θηλάζει.

Ωστόσο, η αύξηση των περιστατικών δεν περιορίζεται μόνο σε χώρες όπου οι γυναίκες τεκνοποιούν αργότερα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως η έκθεση σε χημικές ουσίες που μιμούνται τα οιστρογόνα.

Χημικές ουσίες και «αιώνια χημικά» (PFAS)

Ένας άλλος πιθανός παράγοντας είναι η έκθεση σε βλαβερές χημικές ουσίες, όπως οι περι- και πολυφθοριωμένες ενώσεις (PFAS), γνωστές και ως «αιώνια χημικά».

Οι ουσίες PFAS χρησιμοποιούνται σε καλλυντικά, αντικολλητικά σκεύη, συσκευασίες τροφίμων και αδιάβροχα προϊόντα. Αυτές οι ενώσεις δεν διασπώνται εύκολα και παραμένουν στο σώμα για πολλά χρόνια, συσσωρευόμενες σε διάφορους ιστούς.

Έρευνες δείχνουν ότι τα PFAS μπορούν να διαταράξουν το ενδοκρινικό σύστημα, αυξάνοντας τα επίπεδα οιστρογόνων, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού.

Η σύνδεση του καρκίνου του δέρματος με την έκθεση στον Ήλιο

Ο καρκίνος του δέρματος είναι επίσης σε άνοδο, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες.

Ο κύριος παράγοντας κινδύνου είναι η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία, ιδιαίτερα λόγω ηλιακών εγκαυμάτων και χρήσης σολάριουμ.

Παρόλο που έχουν αυξηθεί οι καμπάνιες ενημέρωσης για τη χρήση αντηλιακών, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην προστατεύονται επαρκώς, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος και άλλων τύπων καρκίνου του δέρματος.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο καρκίνου

Η πρόληψη είναι το πιο ισχυρό όπλο απέναντι στον καρκίνο. Ορισμένες βασικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε νεαρές ηλικίες:

  • Υγιεινή διατροφή: Περιορισμός των υπερεπεξεργασμένων τροφών και κατανάλωση περισσότερων φυτικών ινών, φρούτων και λαχανικών.
  • Αποφυγή χημικών ουσιών: Προτίμηση φυσικών προϊόντων, αποφυγή αντικολλητικών σκευών και μείωση της χρήσης πλαστικών συσκευασιών.
  • Έλεγχος του σωματικού βάρους: Η παχυσαρκία είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για πολλούς τύπους καρκίνου.
  • Αποφυγή του καπνίσματος και του αλκοόλ: Αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου.
  • Χρήση αντηλιακού: Η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία είναι απαραίτητη για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος.

Η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών και η μείωση της έκθεσής μας σε επιβλαβείς ουσίες μπορεί να είναι το κλειδί για την προστασία της υγείας μας στο μέλλον.

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *