Σαν σήμερα 18/2: Γεννήθηκε ο Νίκος Καζαντζάκης

Σαν σήμερα, στις 18 Φεβρουαρίου 1883, γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης ένας από τους σημαντικούς Έλληνες λογοτέχνες και στοχαστές του 20ου αιώνα, ο Νίκος Καζαντζάκης. Ο συγγραφέας του Ζορμπά , της Ασκητικής και Του τελευταίου Πειρασμού υπήρξε ένας ακούραστος ταξιδευτής της ζωής και του πνεύματος, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο.

Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε σε μια ταραγμένη εποχή για την Κρήτη, καθώς η μεγαλόνησος βρισκόταν ακόμα υπό οθωμανική κυριαρχία. Οι πρώτες εμπειρίες από την Κρητική Επανάσταση του 1897 και οι αγώνες για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα θα χαραχθούν ανεξίτηλα στη μνήμη του και θα επηρεάσουν το έργο του.

Η αναζήτηση και το ταξίδι

Ο Καζαντζάκης δεν ήταν μόνο συγγραφέας, αλλά και ένας ανήσυχος ταξιδευτής. Πίστευε ότι η ζωή πρέπει να βιώνεται στο έπακρο και ταξίδεψε ασταμάτητα, από τη Ρωσία και την Ιαπωνία μέχρι το Άγιον Όρος και την Ισπανία. Μέσα από αυτά τα ταξίδια, ήρθε σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, φιλοσοφίες και πολιτικές ιδέες.

Το 1946 προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ το 1957 έχασε το βραβείο από τον Αλμπέρ Καμύ για μία ψήφο. Ο ίδιος ο Καμύ αναγνώρισε την ανωτερότητα του Καζαντζάκη, δηλώνοντας ότι «δεν είμαι άξιος να λύσω τα κορδόνια των παπουτσιών του».

Το συγγραφικό έργο

Το έργο του είναι πολυδιάστατο και περιλαμβάνει μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, ταξιδιωτικά κείμενα, φιλοσοφικά δοκίμια και μεταφράσεις.

Το 1946 εκδίδει τον Βίο και την Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά , ένα από τα πιο γνωστά μυθιστορήματα του, που έγινε διάσημο όταν μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1964 με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν.

Η Ασκητική (1927) αποτελεί το πιο βαθυστόχαστο έργο του, μια φιλοσοφική διακήρυξη για τη διάρκειά του ανθρώπου να ξεπεράσει τον εαυτό του. Ο Τελευταίος Πειρασμός (1951) προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις, καθώς παρουσίαζε τον Χριστό ως έναν άνθρωπο που αγωνίζεται να υπερβεί τις ανθρώπινες αδυναμίες του.

Το μνημειώδες Οδύσσεια: ένα σύγχρονο έπος (1938), ένα επικό ποίημα 33.333 στίχων, θεωρείται από τα πιο φιλόδοξα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Η διεθνής αναγνώριση και ο θάνατος

Ο Καζαντζάκης αντιμετώπισε λογοκρισία και αφορισμό από την Εκκλησία, αλλά το έργο του ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδας. Μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες, καθιστώντας τον έναν από τους πιο πολυδιαβασμένους Έλληνες συγγραφείς παγκοσμίως.

Το 1957, ενώ ταξίδευε στην Κίνα, προσβλήθηκε από λευχαιμία. Άφησε την τελευταία του πνοή στη Γερμανία στις 26 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Στον τάφο του, στο Ηράκλειο, αναφέρεται η περίφημη φράση του:

«Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι λεύτερος.»

Σήμερα, ο Νίκος Καζαντζάκης παραμένει ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ένας συγγραφέας που δίψασε για ζωή, ζήτησε το θεϊκό και ύμνησε την ανθρώπινη πάλη.