Σαν σήμερα 12/2: Υπογράφεται η Συμφωνία της Βάρκιζας
Σαν σήμερα, στις 12 Φεβρουαρίου 1945, υπογράφηκε η Συμφωνία της Βάρκιζας, μια καθοριστική στιγμή για την πορεία του λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα, αλλά και μια συμφωνία που σήμανε την αρχή μιας νέας περιόδου διώξεων και καταστολής.
Το Ιστορικό της Συμφωνίας
Μετά από χρόνια ηρωικής αντίστασης απέναντι στον φασισμό και τη ναζιστική κατοχή, ο ΕΛΑΣ, ο στρατός του λαού, είχε αναδειχθεί ως η κυρίαρχη δύναμη που απελευθέρωσε τη χώρα. Ωστόσο, η απελευθέρωση δεν έφερε την κοινωνική δικαιοσύνη που οι αγωνιστές οραματίζονταν. Αντί γι’ αυτό, η βρετανική επέμβαση και η συνεργασία της τότε κυβέρνησης με τις δυνάμεις που είχαν σταθεί αδρανείς ή και συνεργαστεί με τους κατακτητές οδήγησαν στα Δεκεμβριανά, μια σκληρή αναμέτρηση ανάμεσα στις λαϊκές δυνάμεις και τον κυβερνητικό στρατό, με την υποστήριξη των Βρετανών.
Η ήττα του ΕΛΑΣ στην Αθήνα οδήγησε στις διαπραγματεύσεις στη Βάρκιζα. Στις 12 Φεβρουαρίου 1945, υπογράφτηκε η συμφωνία, η οποία προέβλεπε:
- Αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, αφήνοντας το λαϊκό κίνημα ανυπεράσπιστο.
- Διασφάλιση πολιτικών ελευθεριών, μια δέσμευση που αποδείχθηκε κενή.
- Αμνηστία, η οποία όμως δεν συμπεριέλαβε αγωνιστές που κατηγορήθηκαν με το πρόσχημα των «κοινών εγκλημάτων».
- Διεξαγωγή δημοψηφίσματος και εκλογών, οι οποίες όμως πραγματοποιήθηκαν σε κλίμα τρομοκρατίας.
Οι Συνέπειες
Η συμφωνία, που υποτίθεται ότι θα οδηγούσε στη δημοκρατική ομαλότητα, στην πράξη λειτούργησε ως παγίδα. Οι διώξεις κατά των αγωνιστών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά εντάθηκαν με τη λεγόμενη Λευκή Τρομοκρατία. Πολλοί αριστεροί βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν ή εκτελέστηκαν, ενώ παρακρατικές ομάδες τρομοκρατούσαν χωριά και πόλεις.
Η μη τήρηση της συμφωνίας από την πλευρά του κράτους και των μηχανισμών του έσπρωξε μεγάλο μέρος του λαού στην ένοπλη αυτοάμυνα, οδηγώντας τελικά στον Εμφύλιο Πόλεμο (1946-1949). Η Συμφωνία της Βάρκιζας, αντί για ειρήνη, σήμανε την έναρξη μιας νέας, σκοτεινής περιόδου για τις λαϊκές δυνάμεις, που πλήρωσαν ακριβά το τίμημα του αγώνα τους.
